maandag 3 september 2012

Heimwee naar Tilburgs


Ex Libris Piet Heerkens (Coll. Ronald Peeters, Tilburg)

Ed Schilders

 

Het was even stil rond het Woordenboek van de Tilburgse taal, maar er is niet stilgezeten. Het woordenboek is in de zomermaanden uitgebreid met naar schatting 2000 nieuwe citaten uit geschreven dialectwerk. Waaronder:

  • Zes dichtbundels van pater Piet Heerkens uit de jaren 1938-1949. Pater Piet is onder andere de auteur van het Tilburgs volkslied ‘Ik zie oe daor zo gèère ligge...’
  • De dialectverzen van Leo Heerkens die in de bundels van zijn broer Piet  werden opgenomen.
  • Dialectgedichten van Piet Heerkens die nooit in boekvorm verschenen zijn maar wel in een bijlage van de Nieuwe Tilburgsche Courant, ‘De Zaaier’ (1940).
Heel bijzonder is de integrale tekst van een zeer uitgebreide discussie die in 1933 en 1934 gevoerd werd in de Nieuwe Tilburgsche Courant over het woord ‘Kaajbuuter’.  In ingezonden brieven gingen de Tilburgse dialectdeskundigen, onder wie Lambert de Wijs en Lowie van Dorrus Misters, elkaar te lijf met hun opvattingen over herkomst en betekenis van dit woord. Kaajbuuter werd toen ervaren als een scheldwoord van Noord-Tilburgers voor bewoners van het centrum van de stad.

De mooiste aanwinst is misschien wel het werk van H.A. Sterneberg. Deze jezuïet was pastoor in Batavia, Nederlands-Indië. Om zijn heimwee naar zijn geboortegrond te bestrijden, schreef hij zijn dialectgedichten, die in 1932 in Batavia in druk verschenen. Lang is gedacht dat Sterneberg uit Oosterhout afkomstig was, maar in een artikel in het tijdschrift Brabants bewees Michel de Koning op basis van teruggevonden manuscripten dat Sterneberg een Tilburgse moeder had, en dat zijn taalgebruik op het Tilburgs gestoeld is. Dit artikel is integraal als bijlage bij het woordenboek opgenomen. Het boek van Sterneberg is beschikbaar als PDF-bestand.